Thần tích Linh Lang Đại Vương triều Lý ở làng Trà Trung
李太宗皇子靈郎王譜籙上等神
LÝ THÁI TÔNG HOÀNG TỬ LINH LANG VƯƠNG PHỔ LỤC THƯỢNG ĐẲNG THẦN
PHẢ KÝ GHI CHÉP VỀ VỊ THƯỢNG ĐẲNG THẦN LINH LANG VƯƠNG, CON VUA LÝ THÁI TÔNG
却 説 底 雄 家 未 造 天 意 告 終 獎 得 十 八 葉 至 懈 王 乃 移 寶 是 於 蜀 安 陽 王 陽 王 有 國 經 五 十 年 乃 有 真 定 人 性 趋 名 佗 举 兵 來 侵 而 買 家 亡 夫 趙 佗 得 國 稱 帝 父 傳 子 維 五 代 爲 王 自 比 我 粵 屬 於 漢 吳 宋 晋 齊 梁 餘 三 百 載
Khước thiết để Hùng gia vị tạo thiên ý cáo chung lịch đắc thập bát diệp chi giải vương nãi di bảo thị ư Thục An Dương Vương Dương Vương hữu quốc kinh ngũ thập niên nãi hữu Chân Định nhân tính Triệu danh Đà cử binh lai xâm năng mãi gia vong phù Triệu Đà đắc quốc xưng đế phụ truyền tử duy ngũ đại vy vương tự tỷ ngã Việt thuộc ư Hán Ngô Tống Tấn Tề Lương dư tam bách tái
Cuối thời Hùng Vương làm trái ý trời, bước vào thời kỳ cáo trung sau 18 đời vua. Sau đó ngôi báu được chuyển cho Thục An Dương Vương [cai trị từ năm 258TCN - 179TCN]. An Dương Vương cai trị quốc gia trải qua 50 năm thì ở vùng Chân Định [Do trong thời kỳ Hậu Lê, có một huyện tên đổi tên Chân Định, nhiều người cho rằng đó là quê hương của Triệu Đà và sau này có đền thờ Đồng Sâm thờ Triệu Đà. Thực chất vùng Chân Định xưa thuộc vùng Hồ Nam ngày nay], Triệu Đà cất binh xâm lược, đánh bại An Dương Vương, giành được nước, truyền con cháu cai trị được 5 đời [Triệu Vũ Đế (207TCN–137TCN) -> Triệu Văn Đế (137TCN-124TCN) -> Triệu Minh Vương (124TCN-113TCN) -> Triệu Ai Vương (113TCN-112TCN) -> Thuật Dương Vương (112TCN-111TCN)], nước ta rơi vào thời kỳ Việt thuộc: nhà Hán, Ngô, Tống, Tấn, Tề, Lương [Thiếu nhà Tùy và nhà Đường. Thứ tự nhà Tấn phải trước nhà Tống] trên 300 năm.
迨 至 代 粵 歷 有 前 李 後 李 丁 黎 李 陳 其 間 吳 君 令 辟 代 有 迭 興 辰 惟 李 朝 早 應 十 八 子 之 讖 歷 操 授 位 之 權 歷 傅 太 祖 太 尊 即 位 之 初 專 務 以 德 化 民 君 焉 垂 衣 拱 手 穆 穆 九 重 民 焉 鑿 井 耕 田 熙 熙 四 野 無 一 民 不 遂 其 生 無 一 物 不 安 其 養 功 成 抬 定 卓 冠 前 王 足 稱 爲 守 成 之 令 主 也 當 此 之
Đãi chí Đại Việt lịch hữu Tiền Lý Hậu Lý Đinh Lê Lý Trần kỳ gián Ngô quân lĩnh tịch đại hữu tuyển hưng thần duy Lý triều tải ứng thập bát tử chi sấm lịch thao thụ vị chi quyền linh phó Thái Tổ Thái Tôn tức vị chi sơ duyên vũ dĩ đức hóa dân quân yên thùy y củng thủ mục mục cửu trùng dân yên tạc tỉnh canh điền hy hy tứ dã vô nhất dân bất toại kỳ sinh vô nhất vật bất an kỳ dưỡng công thành sĩ định trác quan tiền vương túc xưng vy thủ thành chi lệnh chủ dã đương thử chi
Sau đó tái lập ở thời kỳ Đại Việt với các triều đại: Tiền Lý (541-548), Hậu Lý (?-602), Đinh (968-980), Lê (980-1009), Lý (1009-1225), Trần (1225-1400). Bắt đầu từ khi Ngô Quyền (ở ngôi từ 939-944) sáng lập, các triều đại kế tiếp chấn hưng, đến triều Lý là vừa ứng với 18 người ứng mệnh cai trị tính đến thời Lý Thái Tổ (ở ngôi từ 1009-1028). Thái Tôn (tức Lý Thái Tông, ở ngôi từ 1028-1054) kế vị đã chuyên tâm giáo hóa dân chúng bằng đức hạnh, chỉnh trang y phục, bớt cảnh phu dịch nặng nề, người dân chuyên tâm đào giếng, cày ruộng, bốn phương dân chúng sống cảnh thanh bình, không có gì đáng lo ngại – đó là công đức rạng ngời của bậc đế vương, từ đó tạo nên một quốc gia có nề nếp, trật tự.
時 在 山 西 道 國 威 府 慈 廉 縣 蓬 萊 庄 有 一 人 姓 楊 名 道 妻 阮 氏 慈 夫 妻 以 織 帛 爲 業 素 有 積 善 行 仁 三 生 香 火 一 枕 風 流 綽 綽 手 有 餘 裕 矣 先 己 生 下 二 男 至 比 夫 妻 皆 己 年 外 六 旬時 在 山 西 道 國 威 府 慈 廉 縣 蓬 萊 庄 有 一 人 姓 楊 名 道 妻 阮 氏 慈 夫 妻 以 織 帛 爲 業 素 有 積 善 行 仁 三 生 香 火 一 枕 風 流 綽 綽 手 有 餘 裕 矣 先 己 生 下 二 男 至 比 夫 妻 皆 己 年 外 六 旬
Thì tại Sơn Tây đạo Quốc Oai phủ Từ Liêm huyện Bồng Lai trang hữu nhất nhân tính Dương danh Đạo thê Nguyễn Thị Từ phu thê dĩ chí bạch vy nghiệp tố hữu tích thiện hành nhân tam sinh hương hỏa nhất chẩm phong lưu xước xước thủ hữu dư dụ hỷ tiên kỷ sinh hạ nhị nam chí tỷ phu thê giai kỷ niên ngoại lục tuần
Tại trang Bồng Lai, huyện Từ Liêm, phủ Quốc Oai, đạo Sơn Tây (nay thuộc Đồng Đoàn, xã Bồng Lai, huyện Đan Phượng, Hà Nội) có người tên Dương Đạo, vợ là Nguyễn Thị Từ, hai vợ chồng sống một cuộc đời thanh bạch, chuyên tâm dựng nghiệp, làm nhiều việc thiện giúp người, ba đời hương hỏa rất mực phong lưu, một cuộc đời ấm êm, dư giả. Trước đó họ đã sinh hạ được hai người con trai và đến nay thì hai vợ chồng đều đã đến tuổi 60.
一 夜 阮 氏 憂 見 赤 光 滿 室 有 一 老 人 花 太 陰 星 投 八 阮 氏 口 中 阮 氏 於 憂 中 見 而 吞 之 於 比 感 而 有 孕 居 期 土 下 一 女 而 粧 桃 臉 色 膜 臺 水 當 生 之 間 瑞 氣 齊 飛 香 煙 釀 郁 生 得 百 日 乃 命 名 曰 芳 娘
Nhất dạ Nguyễn thị ưu kiến thích quang mãn thất hữu nhất lão nhân hoa thái âm tỉnh đầu bát Nguyễn thị khẩu thủy Nguyễn thị ư ưu trung kiến năng thôn chi ư tỷ cảm năng hữu dựng cư kỳ sinh hạ nhất nữ nhi trang đào kiểm sắc mạc đài thủy đương sinh chi gián thụy khí tề phi hương yên nhưỡng đắc sinh uất bách nhật nãi mệnh danh viết Phương nương
Một đêm, Nguyễn thị lo lắng khi thấy đèn đỏ chiếu sáng khắp phòng và một ông lão đem đến một bông hoa sao thái âm nhập vào trong miệng Nguyễn thị. Nguyễn thị cảm thấy lo lắng nhưng vẫn nuốt nó vào trong bụng rồi cảm thấy như mình đang mang thai. Đến kỳ sinh nở, sinh ra một bé gái da dẻ hồng hào như được trang điểm tràn đầy sức sống, dưỡng khí hương thơm phảng phất khi mới ra đời. Sinh ra được trăm ngày đặt tên là Phương nương (sinh khoảng năm 1015).
胡 而 天 那 命 耶 芳 娘 年 六 歲 不 幸 爺 娘 俱 逝 辰 有 親 舅 名 阮 功 弘 亦 登 國 朝 仕 宦 乃 将 芳 粮 囬 保 養 之 日 來 月 性 其 至 十 有 八 歲 工 言 容 行 四 德 無 瑕 真 是 天 上 姮 娥 蓬 莱 仙 女 傾 國 傾 城 之 色 也
Hồ nhi thiên dũng mệnh gia phương nương niên lục tuế bất hạnh gia nương câu thệ thần hữu thân cữu danh Nguyễn Công Hằng diệc đăng quốc triều sĩ hoạn nãi tướng Phương nương hồi bảo dưỡng chi nhật lai nguyệt tính kỳ chí thập hữu bát tuế công ngôn dung hạnh tứ đức vô hà chân thị thiên thượng hằng nga bồng lai tiên nữ khuynh quốc khuynh thành chi sắc dã
Cuộc đời bất hạnh đến với Phương nương khi lên 6 tuổi, cha mẹ của nàng đều qua đời. Nàng có một người chú tên là Nguyễn Công Hằng đang làm quan trong triều nhận nuôi. Ngày tháng trôi qua, đến khi lên 18 tuổi, ngôn từ, tướng mạo, tứ đức hoàn mỹ; trời ban cho vẻ đẹp như hằng nga chốn bồng lai tiên nữ, sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành.
一 日 從 親 舅 出 進 京 城 太 宗 車 爲 幸 遊 途 間 適 遇 一 見 而 動 春 情 之 愛 乃 召 娶 之 迎 囬 宮 中 立 爲 第 二 宮 妃 甚 其 嬖 爱 常 稱 爲 尤 之 妾 得 七 年 来 不 曾 生 育 帝 乃 别 立 一 宮 於 市 款 寨 西 湖 之 邊 以 許 宮 妃 居
Nhất nhật tòng thân cữu xuất tiến kinh thành Thái Tông xa vy hạnh du đồ gián thích thích nhất kiến năng động xuân tình chi ái nãi chiêu thú chi nghinh hồi cung trung lập vi đệ nhị cung phi thậm kỳ bế ái trường xưng vi vưu chi thiếp đắc thất niên lai bất tằng sinh dục đế nãi biệt lập nhất cung ư Thị Khoản Trại Tây Hồ chi biên dĩ hứa cung phi cư
Một ngày, cùng chú vào kinh thành, vua Lý Thái Tông xa giá qua may mắn bắt gặp nàng trên đường, vua đã yêu nàng ngay từ cái nhìn đầu tiên, liền cưới nàng làm vợ, đón nàng vào trong cung lập nàng làm cung phi thứ hai, rất được yêu thương, thường được gọi là Vưu thiếp (khoảng năm 1032). Sống với nhau được 7 năm, nàng không sinh được cho vua được người con lên được vua lập biệt cung Thị Khoản Trại ở Tây Hồ để nàng vào trong đó ở.
之 及 至 親 舅 阮 公 命 姐 娘 乃 請 帝 返 囬 治 喪 帝 許 之 頭 許 金 餵 錦 繡 外 一 百 斤 娠 乃 返 囬 行 禮 奈 空 既 免 喪 又 出 宮 朝 侍 得 数 月 展 夏 天 炎 热 宮 祀 與 侍 女 数 人 出 于 西 湖 沐 浴 當 間 息 見 英 二 楊 威 波 濤 洶 湧 龍 蛇 魚 氅 重 重 連 萬 冰 之 波 鯤 鱷 鯨 鲩 疊 疊 繞 千 河 之 浪 有 一 蛟 竜 長 外 二 大 頭 帶 花 冠 鱗 甲 赤 白 自 西 湖 中 而 上 直 繞 娘 中 身 一 項 之 間 蛟 龍 下 水
Chi cập chí thân cữu Nguyễn Công mệnh thư nương nãi thỉnh đế phản hồi trì táng đế hứa chi đầu hứa kim ủy cầm tú ngoại nhất bách cấn thần nãi phản hồi hành lễ nại khổng ký miễn táng hựu xuất cung triều thị đắc sổ nguyệt triển hạ thiên đàm nhiệt cung phi dữ thị nữ xúc nhân xuất vu Tây Hồ sổ dục đang gián tức kiến anh nhi dương uy ba đáo hung dũng long xá ngư xưởng trùng trùng liên vạn băng chi ba cân ngạc kinh cán điệp điệp nhiễu thiên hà chi lãng hữu nhất giao long trưởng ngoại nhị đại đầu đới hoa quan sung giáp xích bạch tự Tây Hồ trung năng thượng trực nhiễu nương trung thân nhất hạng chi gián giao long hạ thủy
Đến một ngày, người chú Nguyễn Công qua đời, nàng xin vua trở về chịu tang. Hoàng đế đáp lời trong tang lễ, vua nói nay bên ngoại tộc có tang, bách quan phải hành lễ. Sau khi mãn hạn tang, nàng xin xuất cung vài tháng để giải nhiệt mùa hè. Cung phi cùng với một vài thị nữ hầu cận ra khỏi Tây Hồ để tắm, đang ngủ thì nàng mơ thấy hai đợt sóng với một con ngư long hùng dũng băng băng tiến tới trong sự kinh ngạc của mọi người, những con cá nối đuôi nhau điệp điệp như dòng sông với hình một con giao long dài với 2 cái đầu lớn đội vương miện hoa với vảy màu trắng đỏ từ giữa Hồ Tây tiến thẳng đến cuốn lấy nàng, sau đó lặn xuống nước.
而 去 娠 醒 來 身 體 皆 是 香 涎 滿 出 進 之 不 去 侍 女 乃 扶 娘 连 囬 宮 所 具 以 其 事 奏 于 帝 太 宗 聞 之 大 怒 将 欲 會 百 官 修 書 射 入 西 湖 陳 青 水 宮 之 罪 忽 而 心 神 迷 忙 倚 欄 杆 而 卧 渾 渾 似 要 忽 見 一 人 身 服 青 衣 手 持 黃 旗 從 天 而 下 立 于 龍 床 之 边 謂 曰 日 間 之 後 國 家 有 变 大 賊 來 侵 天 心 眷 佑 皇 家 将 水 神 投 入 宮 妃 爲 皇 家 之 子 以 護 國 平 殘 故 有 此 事 皇 家 宜 誠 心 祈 禱 福 善 可 立 至 美 言 訖 騰 空 而 去 太 宗 醒 來 暗 想 夢 中 乃 立 坛 於 西 湖 之 边 行 禮 告 蔡 天 地 自 願 轉 灾 爲 福
Nhi khứ thần tỉnh lai thân thể giai thị hương tiên mãn xuất tiến chi bất khứ thị nữ nãi phù nương liên hồi cung sở cụ dĩ cơ sự tấu vu đế Thái Tông văn chi đại nộ tướng dục hội bách quan tu thư dịch nhập Tây Hồ trần thanh thủy cung chi tội hốt năng tâm thần mê mang Ỷ Lan can năng ngọa hỗn hỗn tựa yêu hốt kiến nhất nhập thân phục thanh y thủ trì hoàng kỳ tụng thiên năng hạ lập vu long sàng chi biên vi viết nhật gián chi hậu quốc gia hữu biến đại tặc lai xâm thiên tâm quyến hữu hoàng gia tướng thủy thần đậu nhập cung phối vy hoàng gia chi tử dĩ hộ quốc bình tàn cổ hữu thử sự hoàng gia nghi thành tâm kỳ đảo phúc thiện khả lập chí mỹ ngôn cật đằng khổng năng khứ Thái Tông tỉnh lai âm tưởng mộng trung nãi lập đàn ư Tây Hồ chi biên hành lễ cáo thái thiên địa tự nguyện chuyển tai vy phúc
Định thần tỉnh dậy, thấy thân thể đầy nước thơm, không thể nào động đậy được. Người hầu gái liền giúp nàng hồi cung rồi đem sự tính báo với hoàng đế. Thái Tông phẫn nộ cho truyền chư tướng, hội họp bách quan, thư lại đến cung Thanh Thủy ở Hồ Tây để trị tội thì bất ngờ thần trí vua mê mang, dựa vào lan can rồi ngã ra. Trong lúc đang hỗn loạn thì đột nhiên vua nhìn thấy một người mặc quần áo xanh cầm cờ vàng từ trên trời bay xuống đứng cạnh giường rồng rồi cất lên tiếng nói: “Một ngày sau này, đất nước có biến, giặc dã xâm phạm, lòng trời phù hộ cho hoàng gia, đưa thủy thần vào cung phi tần làm hoàng tử để bảo vệ đất nước đến khi mất đi, vì vậy hoàng gia nên cầu phúc lành”. Sau khi nói xong những lời hoa mỹ liền bay đi mất. Thái Tông tỉnh lại, nhớ lại giấc mơ vừa trải qua liền lập bàn thờ ở Hồ Tây, làm lễ tế cáo trời đất, qua đó chuyển họa thành phúc.
自 此 乃 見 宮 妃 自 然 身 怀 有 孕 学 成 十 二 月 庚 辰 年 春 天 正 月 初 四 日 生 下 一 能 破 出 一 男 面 貌 異 竒 身 体 鱗 甲 瑞 氣 輝 煌 於 産 日 後 香 煙 馥 郁 滿 庭 中 生 得 百 日 宮 妃 乃 抱 入 朝 帝 太 宗 見 其 面 貌 異 竒 的 是 帝 侯 出 世 乃 大 開 慶 賀 命 名 呼 曰 皇 郎
Tự thử nãi kiến cung phối tự nhiên thân phó hữu dựng dựng thành thập nhị nguyệt Canh Thìn niên xuân thiên chính nguyệt sơ tứ nhật sinh hạ nhất nại phá xuất nhất nam diện mạo dị kỳ thân thể lân giáp thụy khí huy hoàng ư sản nhật hậu hương yên phục uất mãn đình trung sinh đắc bách nhật cung phối nãi bào nhập triều đế Thái Tông kiến kỳ diện mạo dị kỳ đích thị đế hậu xuất thế nãi đại khai khánh hạ mệnh danh hô viết Hoàng lang
Kể từ đó nàng tự nhiên mang thai với thai kỳ sinh nở là 12 tháng. Nhằm đúng ngày 4/1/Canh Thìn (26/1/1040) sinh ra một đứa trẻ với khuôn mặt nam giới có ngoại hình khác biệt với thân thể có vảy tựa áo giáp có hào khí huy hoàng, với mùi hương tỏa khắp hoàng cung. Sau khi sinh được trăm ngày, đứa trẻ được bế khỏi hậu cung vào triều gặp hoàng đế. Thái Tông thấy diện mạo khác biệt, cho rằng chắc chắn đó sẽ là hoàng đế xuất chúng sau này. Đến ngày lễ sinh nhật, đặt tên là Hoàng lang.
許 囬 市 隸 宮 所 居 之 時 方 得 七 月 國 家 有 楨 永 賊 起 兵 南 海 百 萬 精 兵 戈 甲 連 天 旌 旗 滿 地 邊 書 告 急 潘 臣 武 将 累 符 兵 戰 未 敏 奏 功 太 宗 大 患 乃 命 使 臣 往 募 天 下 或 有 何 员 莫 才 智 勇 能 平 比 賊 者 則 受 天 下 重 賞
Hứa hồi thị lệ cung sở cư chi thời phương đắc thất nguyệt quốc gia hữu Trinh Vĩnh tặc khởi binh nam hải bách vạn tinh binh qua giáp liễn thiên tinh kỳ mãn địa biên thư cáo cấp bàn thần võ tướng lũy tướng phù chiến vị mẫn tấu công Thái Tông đại hoạn nãi mệnh sứ thần võng mộ thiên hạ thành hữu hà viên mạc tài trí dũng năng bình tỷ tặc giả tắc thụ thiên hạ trùng thưởng
Bẵng đi một khoảng thời gian trong cung, đến tháng 7, đất nước đứng trước quân giặc Trinh Vĩnh nổi dậy ở ngoài biển phía nam với trăm vạn tinh binh, cờ bay ngút trời đất. Bên ngoài viết thư về báo việc gấp nói việc thần quan võ tướng chiến đấu mệt mỏi và không nhạy bén trong trận chiến làm cho Thái Tông nhiều lo lắng. Ngài liền cho sứ thần đi chiêu mộ trong thiên hạ khắp nơi tìm người tài năng, dũng cảm để đối phó với quân giặc, giữ yên thiên hạ sẽ được hậu thưởng.
使 至 奉 命 徃 募 至 市 談 寨 時 皇 郎 方 據 床 仰 卧 遥 聞 使 者 之 聲 勃 問 宮 祀 日 使 者 何 聲 宮 祀 乃 謂 曰 方 令 國 家 有 桢 永 大 减 來 侵 拳 朝 文 武 皆 破 胆 汝 令 口 尚 乳 更 豈 能 爲 國 平 淺 而 問 之 哉 皇 郎 端 坐 呼 使 者 至 謂 曰 汝 囬 奏 我 皇 父 送 一 進 象 造 一 大 旗 将 來 與 我 則 此 賊 不 足 憂 矣 使 者 返 回 具 秦 于 太 宗 太 宗 聞 之 大 喜 郎 令 擇 蒙 造 旗 将 來 付 興 皇 郎 皇 郎 乃 作 一 場 醉 飽 持 旗 騎 象 萬 聲 曰 我 是 水 神 大 將 象 走 如 飛 直 到 南 海 以 旗 指 人 我 屯 楨 永 正 将 自 然 倒 卧 死 矣 存 餘 官 軍 追 至 無 救 楨 永
Sứ chí phụng mệnh vãng mộ chí thị lệ trại thì Hoàng lang phương ái sàng ngưỡng quái dao văn sứ giả chi thanh bột vấn cung tự nhật sứ giả hà thanh cung tự nãi vị viết phương linh quốc gia hữu Trinh Vĩnh đại tặc lai xâm quyền triều văn võ giai phá đàm nhữ linh khẩu thượng nhữ cụ khởi năng vy quốc bình tàn nhi vấn chi tai Hoàng lang đoan tọa há sứ giả chí vị viết nhữ hồi tấu ngã hoàng phụ kỳ nhất hùng tưởng tạo nhất đại tiến tương lai dữ ngã tắc thử tặc bất túc ưu hỷ sứ giả phản hồi cụ tấu vu Thái Tông Thái Tông văn chi đại hỷ lang lệnh thích tượng diễn kỳ tương lai phó hưng hoàng lang hoàng lang nãi tác nhất trường túy bão trì kỳ kỵ tượng vạn thanh viết ngã thị thủy thần đại tưởng tượng tẩu như phi trực đáo nam hải dĩ kỳ chỉ nhân tặc đốn trinh vĩnh chính tướng tự nhiên đảo quái tử hỷ tồn quan quân huy truy chí vô cứu Trinh Vĩnh
Khi sứ giả truyền lệnh chiêu mộ khắp nơi thì ở trại, Hoàng lang đang nằm ngửa trên giường nghe thấy tiếng sứ thần từ xa truyền lại liền hỏi: “Trong cung có việc gì?”. Sứ thần khóc nói: “Cung đình đang nguy cấp, ra lệnh cho khắp nơi trên đất nước trước việc đại địch Trinh Vĩnh xâm phạm; trong triều các quan văn võ đang mất dũng khí; làm sao người có thể giữ gìn được sự yên bình của đất nước khi còn quá nhỏ”. Hoàng lang liền ngồi dậy, gọi sứ thần đến rồi nói: “Ngươi về tâu lại với vua cha của ta kiếm cho ta một con voi dũng mãnh và một lá đại kỳ, sau này sẽ ở bên ta trong lúc diệt trừ giặc nước, không nên lo lắng làm gì”. Sứ giả phấn khởi về báo với Thái Tông, người liền vui mừng ra lệnh sắm sửa voi, may cờ để ra sức giúp cho Hoàng lang. Hoàng Lang đi ra giữa cánh đồng, say rượu, cầm cờ, lên voi, hô lớn: “Ta là thủy thần đại tướng quân” rồi cưỡi voi đi như bay ra biển phương nam, dùng cờ chỉ lên trời, tướng giặc trong đồn là Trinh Vĩnh tự nhiên lăn ra chết, tiếp đó cho quân truy đuổi tiêu diệt cánh quân của Trinh Vĩnh không cho phục hồi.
悉 平 皇 郎 乃 返 旗 而 還 途 間 民 邑 皆 設 香 燈 拜 望 一 日 皇 郎 返 囬 至 天 施 縣 簪 珥 庄 地 頭 乃 於 道 之 旁 見 香 燈 與 父 老 次 十 人 行 禮 拜 賀 自 願 乞 爲 臣 子 固 靖 囬 民 皇 郎 知 其 有 道 之 民 乃 騙 象 八 遊 簪 珥 人 民 留 居 数 曰 返 囬 京 城 拜 謝 皇 父 太 宗 大 開 宴 賀 慰 劳 之 皇 郎 復 闖 囬 市 隸 寨 宮 所
Tất bình Hoàng lang nãi phản kỳ nhi hoàn đồ gián dân ấp giai thiết hương đăng bái vọng nhất nhật Hoàng lang phản hồi chí thiên di huyện trâm nhĩ bành địa đầu nãi ư đạo chi bàng kiến hương đăng dữ phụ lão thứ thập nhân hành lễ bái hạ tự nguyện khí vy thần tử cố tĩnh hồi dân Hoàng lang tri kỳ hữu đạo dĩ dân nãi phiến tượng bát du trâm nhĩ nhân dân lưu cư sổ viết phản hồi kinh thành bái tạ hoàng phụ Thái Tông đại khai yến hạ úy lạo chi Hoàng lang phục giá hồi thị lệ trại cung sở
Sau khi hoàn tất bình định, Hoàng lang thu cờ trở về, trên đường đi qua, các ấp dân cư đều thắp hương đèn mong chờ ngày Hoàng lang đến huyện Thiên Di. Đến nơi nào cũng thấy hai bên đường bày biện hương nến cùng với các bô lão, người người hành lễ trước ngài, tình nguyện theo người làm thần tử, người trẫn tính đáp lễ người dân, Hoàng lang biết lấy chính nghĩa để giáo hóa dân chúng. Vài ngày sau, Hoàng lang trở về bái tạ vua cha. Thái Tông tổ chức đại tiệc để chúc mừng Hoàng lang trở về. Sau đó người lại trở về trại của mình.
一 日 皇 郎 忽 然 被 痘 疹 歴 三 月 不 次 壓 太 宗 乃 車 駕 出 宮 標 省 挑 皇 子 之 手 謂 曰 鄉 有 是 朕 子 则 此 痘 急 宜 枚 壓 皇 郎 勃 然 曰 臣 非 是 陛 下 之 子 乃 是 一 脆 百 卵 五 十 子 歸 海 之 苗 裔 奉 皇 天 之 命 托 門 以 生 令 賊 己 平 國 乙 寧 臣 願 返 囬 水 雲 鄉 矣 太 宗 聞 之 揮 淚 曰 事 势 如 此 無 復 柰 何 卿 於 國 家 其 功 莫 大 朕 無 以 报 令 卿 欲 願 如 何 朕 必 從 之 京 幾 报 其 萬 一 望 即 拜 曰 臣 非 他 願 惟 願 雄 蒙 大 旗 擊 賊 将 來 與 臣 臣 放 旗 于 天 上 旗 飛 止 在 何 色 則 願 比 色 爲 臣 血 食 之 民 與 天 施 簪 珥 之 色 前 臣 平 贼 返 回 有 乞 爲 臣 子 之 民 願 陛 下 準 許 兵 摇 租 税 各 役 以 爲 臣 湯 沐 之 民 太 宗 皆 許 之 里 郎 拜 謝 乃 幻 化 蛟 竜 下 面 湖 而 而 化 美
Nhất nhật Hoàng lang hốt nhiên phi đậu chẩn lịch tam nguyệt bất thứ áp Thái Tông nãi xa giá xuất cung phiêu tỉnh thao hoàng tử chi thủ vị viết hướng hữu thị trẫm tử tắc thử đậu cấp nghi mai áp Hoàng lang bột nhiên viết thần phi thị bệ hạ chi tử nãi thị nhất thúy bách côn ngũ thập tử quy hải chi miêu duệ phụng hoàng thiên chi mệnh thác môn dĩ sinh linh tặc kỷ bình quốc ất ninh thần nguyện phản hồi thủy vân hướng hỷ Thái Tông văn chi huy lệ viết sự thế như thử vô phục nại hà khanh ư quốc gia kỳ công mạc đại trẫm vô dĩ báo linh khanh dục nguyện như hà trẫm tất tụng chi kinh cơ báo kỳ vạn nhất vọng tức bái viết thần phi đả nguyện duy nguyện hùng Mông đại kỳ kích tặc tương lai dữ thần thần phỏng kỳ vu thiên thượng kỳ phi chỉ tại hà sắc tắc nguyện tỷ sắc vy thần huyết thực chi dân dữ thiên di trâm nhĩ chi sắc tiền thần bình tặc phản hồi hữu khất vy thần tử chi dân nguyện bệ hạ chuẩn hứa binh đao tô thuế các dịch dĩ vy thần thang mộc chi dân Thái Tông giai hứa chi lý lang bái tạ nãi ảo hóa giao long hạ tứ hồ nhi nhi hóa mỹ
Một ngày nọ, Hoàng lang đột nhiên bị bệnh thủy đậu trong 3 tháng không khỏi. Thái Tông phải xa giá xuất cung đến thăm. Ngài nắm chặt tay hoàng tử nói: “Con trai ở lại thị trấn điều trị mau khỏi”. Hoàng lang nói: “Thần không phải là con của bệ hạ, mà là một quả trứng dễ vỡ trong số 50 người con trở về biển cả, phụng mệnh vua trời, giao cho nơi đây sinh sống đề giúp bài trừ đạo tặc, giữ yên đất nước. Đến nay đã hoàn thành ước nguyện, thần phải trở về thủy phủ để sum vầy” [Ý nói Hoàng Lang là một trong 50 con theo cha Lạc Long Quân xuống biển trong thời kỳ Hồng Bàng thị dựng nước]. Thái Tông nghẹn ngào nói trong nước mắt: “Sự thể đã như vậy thì không thể nào khác được, khanh vì đất nước mà nhọc công, trẫm không thể nào báo đáp được, khanh có linh thiêng nguyện ước thế nào, trẫm nhất định sẽ đáp ứng, việc binh sau này biết tính ra sao?”. Hoàng lang bái tạ rồi nói: “Thần không có nguyện ước gì trên mảnh đất này cả, chỉ mong cho quốc gia được hùng cường, giơ cao đại kỳ tấn công cường tặc của thần trong tương lai; ngọn cờ của thần cùng trời cao sẽ bay tới bất cứ nơi đâu vì sơn hà tươi đẹp, nguyện hiến dâng máu xương của thần giúp ích cho dân cùng trời đất đến bất cứ nơi đâu để bình tặc phản. Thần tử xin bệ hạ vì dân mà chuyển hóa binh đao, thay đổi thuế khóa phu dịch cho dân yên bình canh tác” [Tục lệ trồng cây nêu ngày tết của người Việt bắt nguồn từ câu nói này. Trên mỗi cây nêu có cắm ngọn cờ đại, hình tượng con rồng (Linh Lang Vương) đi xuống trần gian thông qua cá chép Hồ Tây (hiện thân của ngài), nậm rượu, cương ngựa (trong lúc xuất quân) … thể hiện ước muốn được thần phù trợ giúp dân diệt trừ bạo tặc, đem đến cuộc sống yên bình cho mọi người.]. Thái Tông đã hứa với Hoàng lang làm được, cảm tạ ngài đã hóa thành giao long xuống dưới Hồ Tây biến thành con của mỹ nhân.
十 月 初 十 日 閒 天 地 梅 冥 雷 霆 凛 烈 皇 郎 己 化 太 宗 乃 命 使 從 旗 飛 止 何 邑 則 令 比 邑 立 祠 奉 之 褒 封 高 靈 郎 大 王 敕 旨 回 簪 珥 庄 並 兔 兵 徭 租 税 各 役 許 立 庙 以 奉 之 春 秋 命 官 致 祭 四 時 香 火 無 窮 焉
Thập nguyệt sơ thập nhật gián thiên địa mai minh lôi đình lẫm liệt Hoàng lang kỉ hóa Thái Tông nãi mệnh sứ tụng kỳ phi chỉ hồi ấp tắc lệnh tỷ ấp lập từ phụng chi bao phong vy Linh Lang đại vương sắc chỉ hồi trâm nhĩ trang tịnh miễn binh dao tô thuế các dịch hứa lập miếu dĩ phụng chi xuân thu mệnh quan trí tế tứ thì hương hỏa vô cùng yên
Ngày 10/10, đang nhiên đất trời đang tươi sáng bỗng nổi sấm chớp đùng đùng, Hoàng lang qua đời. Thái Tông ra lệnh cho sứ quan đem sắc chỉ đến các ấp lệnh cho các ấp lập miếu thờ phụng ngài, truy phong ngài là Linh lang Đại vương. Sắc chỉ đến các trang cùng với việc bãi miễn binh đao, thay đổi chính sách thuế khóa phu dịch cho các ấp lập miếu phụng thờ ngài vào các dịp xuân thu [Nghi lễ xuân thường thu tự tức là: nghi lễ mùa xuân tưởng nhớ ngày sinh của ngài ngày 4/1 âm lịch, còn nghi lễ mùa thu tưởng nhớ ngày mất cùa ngài ngày 10/10 âm lịch]. Lệnh cho các quan bốn mùa tế lễ, hương khói đến muôn đời.
[Về sự tích Linh Lang thì mỗi nơi kể một kiểu: hiện nay những nơi thờ thần Linh Lang nổi tiếng như:
- Đền Voi Phục ở gần hồ Thủ Lệ, được cho là nơi Linh Lang ra đời, hồ Thủ Lệ còn được gọi là hồ Linh Lang (không phải là Hồ Tây),
- Đình Vạn Phúc ở Hà Nội được cho là nơi vua khao thưởng tướng sĩ sau chiến thắng trước quân Trinh Vĩnh.
- Miếu Bảo Hà ở Hải Phòng thiết kế khá tinh sảo; Đình Thượng ở Yên Trung, Ý Yên, Nam Định.
Nhiều Thần tích lại cho rằng thần sống thời vua Thánh Tông, lại có những truyện lại ghi là con Lý Thái Tổ (không phải là Thái Tông). Một số người lại đồng nhất hoàng tử Linh Lang với hoàng tử Hoằng Chân chống Tống. Nhiều truyện lại chép Trinh Vĩnh là quân Chiêm Thành, có truyện lại chép là quân Tống. Có giả thuyết cho rằng vùng Nam Hải (vùng biển phía nam) nay thuộc địa phận Bến Hải, Quảng Trị.]