Thần tích Minh Lang Đại Vương ở Làng Trà Trung
雄 毅 王 皇 子 明 郎 譜 籙 上 等 神
HÙNG NGHỊ VƯƠNG HOÀNG TỬ MINH LANG VƯƠNG PHỔ LỤC THƯỢNG ĐẲNG THẦN
PHẢ KÝ GHI CHÉP VỀ VỊ THƯỢNG ĐẲNG THẦN MINH LANG VƯƠNG, CON VUA HÙNG NGHỊ VƯƠNG
溼 朝 十 七 葉 傳 至 毅 王 都 于 越 池 白 鶴 江 建 國 號 文 郎 國 都 于 峯 州 城 王 德 博 才 高 大 有 聰 明 之 主 爱 州 恤 獄 敬 士 尊 贤 亦 有 爲 之 主 也 特 我 粵 有
Thấp triều thập thất diệp truyền chí Nghị Vương đô vu Việt Trì Bạch Hạc giang kiến quốc hiệu Văn Lang quốc đô vu Phong Châu Châu vương đức bác tài cao đại hữu thông minh chi chủ Ái Châu Tuấn Ngọc kính sĩ tôn hiền diệc hữu vy chi chủ dã đặc ngã Việt hữu
Vào đời Hùng Vương thứ 17 (tức Hùng Nghị Vương) [cai trị từ 568TCN – 409TCN] lúc đó đóng đô ở vùng đất sông nước Bạch Hạc, Việt Trì; có quốc hiệu là Văn Lang (thời nhà Hán có đề cập đến nước Dạ Lang là quốc gia nhỏ thuộc vùng Hồ Quảng ở Trung Quốc hiện nay, đến thời nhà Đường do ở Phong Châu có con lạch nước có tên là Dạ Lang mà cho rằng nước ta thời vua Hùng có tên là Dạ Lang, tuy nhiên đến cuối đời nhà Đường sang nhà Tống thì bị viết chệch đi thành con lạch Văn Lang mà tên gọi Văn Lang bắt nguồn từ đó, quốc sử Việt Nam ta cứ thế mà chép lại theo, chứ thực ra không hề tồn tại quốc gia nào có tên là Văn Lang trong lịch sử cả mà có chăng nên thừa nhận là nhà nước Lạc Việt), quốc đô đóng ở Phong Châu. Vua là người có đức, có tài, rất mực thông minh, yêu mến mọi người, kính trọng kẻ sĩ, trọng dụng hiền tài, xứng đáng là bậc đế vương trên đất Việt ta.
高 平 州 有 一 部 長 翁 性 名 光 太 姿 召 丁 氏 蘭 家 傅 豪 富 雄 長 一 方 累 世 行 仁 一 眨 積 善 先 己 生 一 男 名 曰 俊 公 於 是 增 修 善 菓 益 築 仁 基 半 點 害 人 休 著 意 一 毫 利 己 莫 私 心 方 得 三 年 丁 民 再 夢 見 入 廣 寒 宮 王 母 許 一 玉 镜 镜 後 有 盡 美 芙 蓉 一 杂 與 詩 章 四 句 云
Cao Bằng Châu hữu nhất lang trưởng ông tính danh Quang Thái tư chiêu Đinh Thị Lan gia phó hào phú Hùng trưởng nhất phương lũy thế hành nhân nhất trát tích thiện tiên kỷ sinh nhất nam danh Viết Tiến Công ư thị Tăng tu thiện quả ích trúc nhân cơ bán điểm hại nhân hưu trước ý nhất hào lợi kỷ mạch tư tâm phương đắc tam niên Đinh thị tái mộng kiến bát quảng hàn cung vương mẫu hứa nhất ngọc kính kính hậu hữu tận mỹ phù dung nhất tạp dữ thi chương tứ cú vân
Ở trên châu Cao Bằng có một trưởng bộ [Người đứng đầu một bộ] là Ông Quang Thái, vợ là Đinh Thị Lan, vốn là một hào phú, làm chủ địa phương, chuyên giúp người, một lòng hướng thiện. Ban đầu họ sinh hạ được một người con đặt tên là Tuấn công (sinh khoảng năm 514TCN); từ đó, họ lại càng ra sức làm việc thiện, tạo dựng lòng nhân, không bao giờ làm hại người khác, không vì tư lợi mà một chút lòng ích kỉ, chốc đã được 3 năm. Một lần, người vợ mơ lạc vào cung Quảng Hàn của Vương mẫu thấy mọi thứ ở đây đều đẹp như ngọc bích, trước sau trông như một đóa phù dung không lẫn một tạp chất. Ngẫu hứng, nghe thấy bài thơ gồm 4 câu trong hư vô truyền lại:
玉 鏡 仙 宮 許 武 家
可 爲 珠 宝 對 山 日
河 先 男 後 女 都 天
宝 分 肇 仁 基 福 加
Ngọc kính tiên cung hứa vũ gia
Khả vy châu bảo đối sơn nhật
Hà tiên nam hậu nữ đô thiên
Bảo phân triệu nhân cơ phúc
"Ngọc sáng ở tiên cung, ban phúc cho nhà võ
Nhà ấy có 2 con, đầu tiên là nam, sau là nữ
Đó là những báu vật, có ngày giúp khai phá núi non
Báu vật đó chuyên giúp người, để tạo phúc cho nhà."
是 蘭 省 來 知 其 夢 矣 自 比 身 依 有 孕 居 期 生 下 一 女 颜 色 非 常 面 如 玉 鏡 魚 沉 嫣 落 月 閉 花 羞 父 母 乃 命 名 曰 蓉 娘 日 來 月 牲 及 其 二 十 一 歲 蟾 宮 方 頭 玉
Thị Lan tỉnh lai tri kỳ mộng hỹ tự tỷ thân y hữu dựng cư kỳ sinh hạ nhất nữ nhan sắc phi thường diện như ngọc kính ngư trầm yên lạc nguyệt bế hoa tu phụ mẫu nãi mệnh danh viết Dung nương nhật lai nguyệt sinh cập kỳ nhị thập nhất tuế thiềm cung phương đầu ngọc
Thị Lan tỉnh dậy, hồi tưởng lại giấc mơ vừa rồi của mình, rồi cảm thấy mình đang có thai. Sau sinh được một người con gái nhan sắc tuyệt trần, đẹp như ngọc bích, chim sa cá lặn tựa như hoa; bố mẹ qua đó mà đặt tên là Dung nương (sinh khoảng năm 510TCN).
日 來 月 牲 及 其 二 十 一 歲 蟾 宮 方 頭 玉 蓋 正 封 四 德 兼 全 三 徙 純 一 王 聞 之 乃 以 金 十 笏 爲 聘 禮 召 入 宮 中 立 爲 第 六 宮 妃 甚 嬖 愛 之 蓉 娘 自 入 宮 朝 夕 不 離 殿 陛 鸞 鳳 情 濃 睢 鳩 韻 合 方 得 三 年
Nhật lai nguyệt sinh cập kỳ nhị thập nhất tuế thiềm cung phương đầu ngọc cái chính phong tứ đức kiêm toàn tam tỷ thuần nhất vương văn chi nãi dĩ kim thập hốt vy sính lễ chiêu nhập cung trung lập vy đệ ngũ cung phi thậm bế ái chi Dung nương tự nhập cung triều tịch bất ly điện bệ loan phượng tình nùng tuy cưu vận hợp phương đắc tam niên
Ngày tháng cứ thế trôi qua, khi đến tuổi cập kỳ 21, sống trong cảnh ấm êm nức tiếng tứ đức vẹn toàn, đức tính thuần nhất. Đức vua nghe tiếng, liền lấy 10 lạng vàng làm đồ sính lễ xin cưới và rước nàng vào cung lập làm cung phi thứ 6, được vua rất mực yêu thương, hàng ngày nàng không rời khỏi bệ loan phượng, tình cảm đậm đà, chốc đã qua 3 năm.
一 夜 宮 妃 夢 見 青 竜 勃 降 於 腹 中 而 有 孕 孕 成 十 四 月 丙 辰 年 三 月 初 十 日 是 日 天 地 雲 豫 風 雨 昏 黃 府 殿 香 花 複 郁 宮 妃 生 下 一 男 高 大 堂 堂 風 資 颖 異 色 顔 鳳 眼 燕 颌 蚕 眉 三 亭 平 等 五 岳 朝 韩 高 出 尋 常 萬 萬 得 百 日 王 乃 命 名 曰 明 郎 比 開 王 男 子 曰 宮 保 養 成 郎 女 曰 娘 地 人
Nhất dạ cong phi mộng kiến thanh long bột giáng ư phúc trung năng hữu dựng dựng thành thập tứ nguyệt Bình Thìn niên tam nguyệt sơ thập nhật thị nhật thiên địa vân tạ phong vũ hôn hoàng phủ điện hương hoa phức uất cung phi sinh hạ nhất nam cao đại đường đường phong tư dĩnh dị sắc nhan phượng nhãn yến cáp tàm my tam đình bình đẳng ngũ nhạc triều cao xuất tầm thường vạn vạn đắc bách nhật vương nãi mệnh danh viết Minh lang tỷ khai vương nam tử viết lang nữ viết nương địa cung bảo dưỡng thành nhân
Một đêm, cung phi mơ thấy một con rồng xanh bay vào trong bụng mình và nàng thụ thai. Sau 14 tháng, ngày 10/3/Bính Thìn (khoảng năm 485TCN), vào một ngày trời đất như xoay vần, trong cung hương hoa thơm phứ, nàng sinh được một người con trai dáng vẻ to lớn, thanh lịch, mắt phượng, hàm én, mày ngài, dáng vẻ khác thường trong số vạn người. Đến khi tròn trăm ngày, vua đặt tên là Minh lang (Thời khai thiên, con trai gọi là cung, con gái gọi là nương), được nuôi dưỡng thành người.
年 十 三 歲 德 度 過 人 大 有 聰 明 氣 象 聖 文 神 武 智 勇 異 奇 此 間 親 勇 俊 公 爲 驩 州 部 長 又 有 大 臣 麒 低 侯 奉 承 王 巡 守 檢 察 十 五 部 展
Niên thập tam tuế ức độ quá nhân đại hữu thông minh khí tượng thánh văn thần võ trí dũng di kỳ thử nhàn thân dũng tuấn công vy Hoan Châu bộ trưởng hựu hữu đại thần kỳ đê hầu cận thừa vương duyên thủ kiểm sát thập ngũ bộ triển
Năm lên 13 tuổi, tỏ ra là người có đức độ, có trí lớn, thông minh, hiền triết, tinh thông võ nghệ; cùng với người bác của mình là Tuấn công (lúc này là trưởng bộ Hoan Châu) là một đại thần thường được hầu cận bên, trợ giúp vua cai quản giám sát 15 bộ.
在 市 政 州 有 一 家 性 馮 名 元 太 姿 黃 氏 曰 素 是 德 厚 慈 祥 宽 洪 廣 大 一 夜 要 見 登 遊 奇 花 山 玩 景 乃 下 莒 河 沐 浴 騎 一 鯨 魚 而 囬 於 是 感 而 有 孕 秋 天 八 月 十 五 日 生 下 一 男 身 體 異 奇 形 容 高 大 父 公 因 命 名 曰 莒
Tại thị chính châu hữu nhất gia tính Phùng danh Nguyên Thái tư Hoàng Thị viết tố thị đức hậu từ tường khoan hồng quảng đại nhất dạ yếu kiến đăng du kỳ hoa sơn ngoạn cảnh nãi hạ cử hà mộc dục kỵ nhất kình ngư năng hồi ư thị cảm nhi hữu dựng thu thiên bát nguyệt thập ngũ nhật sinh hạ nhất nam thân thể dị kỳ hình dung cao đại phụ công nhân mệnh danh viết Cử
Tại vùng châu Bố Chính, có một gia đình chồng là Phùng Nguyên Thái, vợ là Hoàng Thị Tố. Họ đều là những người sống có đạo đức, tử tế, khoan hồng và hào phóng. Người vợ một đêm lên ngắm phong cảnh trên núi Kỳ Hoa [nay ở xã Kỳ Hoa, Kỳ Anh, Hà Tĩnh], sau đó xuống sông Cử [có lẽ là sông La hiện nay] để tắm thì thấy một con cá kình nhỏ (cá voi) tiến về phía nàng, sau đó nàng mang thai. Vào ngày trời thu ngày 15/8 (khoảng năm 492TCN), sinh được một người con trai, cơ thể kỳ dị, hình dáng cao lớn. Người cha nhân đó mà đặt tên là Cử.
年 二 十 長 於 武 藝 有 百 夫 不 敵 之 勇 父 母 早 逝 家 計 单 寒 以 家 財 買 鐵 令 匠 工 煉 成 一 大 斧 其 舌 一 厚 五 寸 每 入 山 中 打 諸 默 物 符 囬 食 之
Niên nhị thập trưởng ư võ nghệ hữu bách phu bất địch chi dũng phụ mẫu tảo thệ gia kế đan hàn dĩ gia tài mãi thiết linh tượng công luyện thành nhất đại phủ kỳ thiệt nhất hậu ngũ thốn mỗi nhập sơn trung đả chư mặc vật phù
Đến năm 20 tuổi trưởng thành, tinh thông võ nghệ, trăm người không địch nổi. Vì cha mẹ mất sớm, nhà nghèo, cả gia tài chỉ mua được khối sắt, nhờ người thợ thủ công rèn thành một chiếc rìu lớn, lưỡi dày 5 tấc để mỗi khi vào rừng, có nó sẽ giúp làm được mọi thứ.
猛 虎 與 巨 泉 愚 公 者 皆 被 公 突 入 打 數 斧 而 死 此 地 方 一 沓 畏 懼 咸 呼 之 翁 鈽 扶 此 日 麒 低 快 近 守 往 此 山 望 見 公 一 身 而 敵 两 虎 兩 虎 皆 被 公 打 死 ? 麒 低 ? 自 思 此 人 勇 力 絕 倫 大 有 英 雄 手 ? 乃 名 問 其 性 名 河 前 曰 朝 庭 開 長 ? 文 武 之 ? 鄊 有 武 才 如 此 河 不 出 試 乃 區 區 爲 林 ???? 之 人 使 大 才 與 草 木 俱 朽 甚 可 惜 之 莒 公 具 道 家 中 貧 范 行 李 無 資 爲 比 不 能 出 ? 麒 依 ? 與 ? 其 手 而 謂 曰 大 才 當 悦 成 我 卿 難 兄 難 弟 願 結 爲 刎 頸 之 交 我 本 朝 廷 ? 愛 近 臣 卿 旨 同 我 進 於 王 必 然 大 用 莒 公 砍 然 聽 納 此 日 同 車 而 行 至 海 陽 郡 上 洪 州 天 本 縣 榆 美 庄 麒 低 候 乃 自 立 一 宮 於 偷 美 主 事 訖 返 囬 朝 國 進 莒 公 於 王 王 以 爲 都 尉 甚 愛 之 辰
Hồi thực chi mãnh hổ dữ cự tuyền ngu công giả giai bị công đột nhập đả xúc phủ nhi tử thử địa phương nhất đạp úy cụ hàm hô chi ông bố phù thử nhật kỳ để khoán cận thủ vãng thử sơn vọng kiến công nhất thân nhi địch lưỡng hổ lưỡng hổ giai bị công đả tử ? kỳ đê ? tự tư thử nhân dũng lực tuyệt luân đại hữu anh hùng thủ ? nãi danh vấn kỳ tính danh hà tiền viết triều đình khai trường ? văn võ chi ? hương hữu võ tài như thử hà bất xuất thí nãi khu khu vy lâm lũng chi nhân sứ đại tài dữ thảo mộc câu hủ thậm khả tích chi cử công cụ đạo gia trung bần phạm hành lý vô tư vy tỷ bất năng xuất ? ký y ? dữ ? kỳ thủ nhi vị viết đại tài đương duyệt thành ngã khanh nan huynh nan đệ nguyện kế vy viễn cảnh chi giao ngã bản triều đình ? ái cận thần khanh chỉ đồng ngã tiến ư vương tất nhiên đại dụng cử công khảm nhiên thính nạp thủ nhật đồng xa nhi hành chí Hải Dương quận Thượng Hồng châu Thiên Bản huyện du mỹ trang kỳ đê hậu nãi tự lập nhất cung ư du mỹ ? sự cật phản hồi triều quốc tiến cử công ư vương vương dĩ vy đô úy thậm ái chi thần
Hồi đó trong rừng có con hổ dữ, bao nhiêu người võ nghệ đến tiêu diệt nhưng đều bị nó đả thương đến chết, vì vậy, nó trở thành nơi đáng sợ đối với mọi người. Vào một ngày, Ông Tuấn công đi qua đây, phải đi rất chậm và bám sát vào ngọn núi thì nhìn thấy Cử công một mình đánh nhau với 2 con hổ, 2 con hổ nay bị Cử công đánh chết. Trong lòng lang thầm nghĩ người này thật dũng cảm, một bậc đại anh hùng, muốn đến làm quen hỏi tên, liền lên tiếng trước: “Nay triều đình sắp mở một cuộc thi võ nghệ quy tụ các bậc hương hữu giỏi võ nghệ khắp nơi đến tranh tài, người lên đến thử sức, hơn là ở mãi trong chốn rừng xanh, vốn là người đại tài mà cứ ở mãi đây thì ai biết đến”. Cử công trả lời: “Tôi xuất thân bần hàn, không có gì đáng tiền, lại không có tài năng gì xuất chúng, sao dám so sánh với các bậc kỳ thủ”. Lang lại nói: “Người là một người đại tài đương thời, tôi có ý muốn kết giao huynh đệ làm bạn chi giao. Triều đình ta hiện nay trọng dụng hiền thần, tôi sẽ tiến cử người với đức vua, tất sẽ rất được trọng dụng”. Cử công liền đồng ý. Ngày hôm đó, họ cùng nhau đi trên một chiếc xe đến huyện Thiên Bản, châu Thượng Hồng, quận Hải Dương (có lẽ nay là vùng Vụ Bản, Nam Định). Họ cùng nhau xây dựng ở nơi đây thành một nơi đẹp đẽ. Trong bức thư gửi về triều, lang tiến cử Cử công với vua, vua liền phong cho Cử làm Đô úy và rất được yêu quý.
天 下 太 平 國 家 無 事 皇 子 明 郎 與 俊 公 及 麒 低 後 莒 公 都 尉 禁 鶴 風 聲 週 遊 四 海 琴 敲 竹 舞 書 詩 對 涉 乾 坤 鳳 樂 馬 歌 聲 色 蓬 萊 趣 味 達 三 葉 主 張 風 月 五 湖 鈎 颗 之 仙 蹤 鏡 ? 眸 景 會 煙 霞 萬 象 雲 騎 之 故 步 水 之 清 山 之 秀 歸 來 年 軸 乾 坤 西 之 聖 地 之 神 出 入 南 天 風 景 明 即 俊 公 入 虬 鬚 庄 麒 低 徒 莒 公 入 榆 美 邑 後 又 迎 明 郎 入 榆 美 ? 居 六 日 明 即 興 莒 公 閉 连 天 本 縣 内 一 日 往 至 簮 珥 見 簪 珥 民 居 地 芸 萦 紆 竜 虎 還 抱 峯 星 引 脉 池 口 開 高 焉 禽 拱 服 天 馬 西 南 明 郎 乃 謂 莒 公 曰 帷 云 子 皆 其 子 而 虬 鬚 乃 俊 公 先 臣 子 之 民 而 榆 美 亦 先 爲 臣 子 於 麒 公 我 皆 後 到 矣 今 簪 珥 地 芸 亦 是 有 情 且 男 清 女 秀 俗 美 風 淳 亦 天 施 中 之 佳 邑 也 我 立 一 宮 許 簪 珥 人 民 爲 臣 以 爲 正 所 之 宮 莒 公 曰 唯 郎 日 兩 位 乃 得 兵 士 設 立 一 宮 坐 民 向 坤 兼 沁 酉 召 簪 珥 人 民 來 晏 兵 過 硕 其 厚 事 訖 各 位 皆 退 回 朝 辰
Thiên hạ thái bình quốc gia vô sư hoàng tử Minh lang dữ tuấn công cập kỳ đê hậu cử công đô úy cầm hạc phong thanh chu du tứ hải cầm xao trúc vũ thư thi đối thiệp càn khôn phượng nhạc mã ca thanh sắc bồng lai thú vị đạt tam điệp chủ trương phong nguyệt ngũ hồ cầu khỏa chi tiên tung cảnh ? mâu cảnh hội yên hà vạn tượng vân kỵ chi cố bộ thủy chi thanh sơn chi tú quy lai niên trục càn khôn tây chi thánh địa chi thần xuất nhập nam thiên phong cảnh minh lang tuấn công nhập cầu tu trang kỳ đê đồ cử công nhập du mỹ ấp hậy hựu nghinh minh lang nhập du mỹ ? cư lục nhật minh tức hưng cử công bế liên thiên Bản huyện nội nhất nhật vãng chí trâm nhĩ kiến trâm nhĩ dân cư địa vân oanh vu long hổ hoàn kháng phong tinh dẫn mạch trì khẩu khai cao yên cầm củng phục thiên mã tây nam Minh lang nãi vị cử công viết duy vân tử giai kỳ tử nhi cầu tu nãi tuấn công tiên thần tử chi dân nhi du mỹ diệc tiên vy thần tử ư kỳ công ngã giai hậu đáo hỷ kim trâm nhĩ địa vân diệc thị hữu tỉnh thư nam thanh nữ tú tục mỹ phong thuần diệc thiên thi trung chi giai ấp dã ngã lập nhất cung hứa trâm nhĩ nhân dân vy thần dĩ vy chính sở chi cung cử công viết duy lang nhật lưỡng lập nãi đắc binh sĩ thiết lập nhất cung tọa dân hướng khôn kiêm dậu chiêu trâm nhĩ nhân dân lai án binh quá thạc kỳ hậu sự cật các vị giai thoái hồi triều thần
Thiên hạ thái bình, đất nước vô sự, hoàng tử Minh Lang cùng với Tuấn công và Đô úy Cử công đi du ngoạn khắp nơi núi sông bốn biển viết văn, làm thơ, đối liễn, ca hát chẳng khác chi chốn bồng lai đầy thú vị. Ba người chủ trương gió trăng, ngũ hồ phải chăng là bản lề của khung cảnh thần tiên để tụ hội mây mù, sương phủ bao trùm vạn vật, là nguyên nhân làm nước chảy, làm núi xanh, tinh tú xoay vần quanh trục vũ trụ từ hướng tây, là nơi thánh địa để thánh thần ra vào thắng cảnh trời nam. Minh lang, Tuấn công như cuốn vào cơ đồ đó, Cử công hòa nhập vào khung cảnh tươi đẹp, sau đó là Minh lang cũng hòa nhập vào khung cảnh tươi đẹp. Trong 6 ngày, Minh lang cùng Cử công cùng nhau xây dựng huyện Thiên Bản. Trong vòng 1 ngày họ nghe ngóng xem xét trong dân nơi mảnh đất long hổ quây quần, như ngôi sao dẫn đường đến nơi yên bình, chim muông bay lượn nơi đất trời Tây Nam. Minh lang gọi Cử công đến và nói: “Ai cũng là thần tử đắc lực của ta, Tuấn công là thần tử đầu tiên giúp dân, cũng là người đầu tiên tổn hao công sức. Ta cũng đến đây khá muộn, nay được đến tận nơi cảm giác như nơi nào cũng thấy nam thanh, nữ tú, phong phục tốt đẹp và thuần khiết, đó là nhờ phúc trời ban cho ấp vậy”. Cử công nói: “Tôi đã lập một lới hứa với ngài (cung) sẽ lắng nghe, giúp đỡ người dân, vy thần cũng lấy đó làm việc chính”. Minh lang lại nói: “Hai người rất có tài dụng binh, tạo dựng được giúp ta (cung) khai phá mảnh đất Tây Nam, làm cho người dân được sống cảnh yên bình. Bây giờ mọi việc đã hoàn thành, các vị hãy trở về triều đình”.
有 秦 兵 僭 亂 兵 來 十 萬 水 歩 並 行 賊 剪 侵 強 朝 廷 多 敗 遙 書 告 急 一 日 救 至 王 乃 召 群 臣 大 會 問 攻 守 之 計 此 間 俊 公 奏 曰 勝 負 兵 家 之 常 何 必 介 意 當 令 事 剪 臣 等 願 代 除 殘 陛 下 宽 心 勿 以 爲 慮 且 國 家 方 令 多 有 奇 才 輔 國 必 由 贼 眾 無 憂 不 若 募 至 皇 家 苗 裔 及 群 臣 百 官 以 致 天 下 庶 民 何 有 英 才 輔 國 討 賊 者 必 受 重 皭 王 聞 之 郎 郎 繳 出 募 此 間 明 師 帝 子 亦 願 舉 兵 討 賊 莒 公 諸 将 皆 願 從 征
Hữu tần binh tiếm loạn binh lai thập vạn thủy bộ tịnh hành tặc tiễn xâm cường triều đình đa bại giao thư cáo cấp nhất nhật cứu chí vương nãi triệu quần thần đại hội vấn công thủ chi kế thử gián Tuấn công tấu viết thắng phụ binh gia chi thường hà tất giới y đương lệnh sự tiễn thần đẳng nguyện đại trừ tàn bệ hạ khoan tâm vật dĩ vy lự thả quốc gia phương linh đa hữu kỳ tài phụ quốc tất do tặc chúng vô ưu bất nhược mộ chí hoàng gia miêu duệ cập quần thần bách quan dĩ trí thiên hạ thứ dân hà hữu anh tài phụ quốc thảo tặc giả tất thâu trọng tước vương văn chi lang truyền kiểu xuất mộ thử gian Minh Lang đế tử diệc nguyện cử binh thảo tặc Cử công chư tướng giai nguyện tòng chinh
Có quân Tần [nhà Tần xâm lược Bách Việt từ năm 218TCN-214TCN ???] gây loạn, quân số có đến chục vạn quân thủy bộ kéo sang xâm phạm, khí thế rất mạnh, triều đình đã nhiều phen bại trận. Tình thế ngày một trở lên nguy cấp, vua liền triệu tập quần thần đến tụ họp để hỏi kế sách tấn công và phòng thủ. Tuấn công tâu với nhà vua: “Thắng bại là việc bình thường của binh gia, đâu cần phải quá lo lắng. Sự thể như hiện nay, chúng thần xin nguyện quyết tâm tiễn trừ bạo tàn. Xin bệ hạ hãy bình tâm và đừng quá lo lắng. Đất nước hiện nay có nhiều người tài giỏi giúp nước, thì vấn đề giặc giã không cần lo lắng. Trước mắt, cần phải chiêu tập hoàng tộc cùng quần thần bách quan, thậm chí đến cả dân thường trong thiên hạ có tài cũng đều có thể giúp nước diệt trừ giặc”. Nhà vua liền lập tức truyền lệnh chiêu mộ. Minh lang xin nguyện cử binh diệt giặc. Cử công cùng với các chư tướng cũng xin nguyện tòng quân xuất chinh.
王 乃 拜 明 郎 爲 太 保 國 改 兼 水 歩 大 将 莒 公 爲 調 扒 水 道 統 制 此 日 拜 禮 陛 下 願 雄 兵 五 萬 進 討 當 間 傳 天 下 召 立 行 宮 迎 拜 禮 賀 明 郎 與 莒 公 進 囬 簪 珥 正 宮 所 郎 曰 簪 珥 庄 人 民 行 禮 拜 贺 两 位 明 郎 與 莒 公 乃 扒 取 鄉 中 巨 ? 每 一 人 备 出 家 臣 以 爲 内 刀 手 足 举 兵 進 討 舾 驕 双 行 電 擎 繞 两 遷 之 岸 水 陸 並 進 雷 轟 驚 千 里 之 聲
Vương nãi bái Minh lang vy thái bảo quốc cải kiêm thủy bộ đại tướng cử công vy điếu bát thủy đạo thống chế thử viết bái lễ bệ hạ nguyện hùng binh ngũ vạn tấn thảo đương gian truyền thiên hạ chiêu lập hành cung nghinh bái lễ hạ Minh lang dĩ Cử công tấn hồi trâm nhĩ chính cung sở lang viết trâm nhĩ trọng nhân dân hành lễ bái hạ lưỡng vị Minh lang dữ Cử công nãi bái thủ hương trung cự ? mỗi nhất nhân bị xuất gia thần dĩ vy nội đao thủ túc cử binh tấn thảo ? kiêu song hành điện kình nhiễu lưỡng thiên chi ngạn thủy lục tịnh tiến lôi oanh kinh thiên lý chi thanh
Nhà vua tôn Minh lang làm thái bảo cải cách đất nước, kiêm làm đại tướng các cánh quân thủy bộ. Cử công thống lĩnh 8 đạo thủy quân. Mọi người bái tạ nhà vua nhận mệnh, nguyện đem 5 vạn hùng binh ra trận tấn công quân giặc. Tin tức được truyền đi khắp thiên hạ để lập hành cung nghênh đón Minh lang và Cử công đem quân đến; người dân khắp nơi đều tỏ lòng thành kính và chào đón 2 ngài Minh lang và Cử công, họ cũng tạ lễ lại rồi mỗi người đi chuẩn bị thuộc hạ, binh đao, chia binh tiến quân diệt trừ giặc giã. Từ khắp khắp các cánh quân từ các vùng non xanh nước biếc, bước chân tiến lên nghe như như sấm rền vang đến ngàn dặm.
一 道 步 行 自 愛 州 驩 州 市 政 卅 直 至 海 南 一 道 水 行 自 珥 河 侶 河 莒 河 渭 河 船 至 神 符 海 口 出 至 海 南 合 戰 一 陣 風 吹 萬 里 雷 數 千 山 賊 兵 步 一 皆 大 破 壞 敬 斷 者 外 数 千 頸 怔 得 胡 廣 正 将 斬 之 一 皆 平 矣 盡 收 器 械 送 囬 京 國 竹 捷 表 奏 王 聞 之 郎 下 詔 召 囬 此 間 莒 公 ? 囬 步 道 方 至 市 政 卅 地 頭 急 然 風 雨 晦 冥 莒 公 無 病 而 終 展 存
Nhất đạo bộ hành tự Ái Châu Diễn Châu Bố Chính Châu trực chí hải nam nhất đạo thủy hành tự nhị hà lữ hà cử hà vị hà thuyền chí Thần Phù hải khẩu xuất chí hải nam hợp chiến nhất trận phong xuy vạn lý lôi xúc thiên sơn tặc binh bộ nhất giai đại phá hoại ? đoạn giả ngoại xúc thiên cảnh chính đắc hồ quảng chính tướng trảm chi nhất giai bình hỹ tận thu khí giới tống hồi kinh quốc trúc tiệp biểu tấu vương văn chi lang hạ chiếu chiêu hồi thử gián Cử công ? hồi bộ đạo phương chí Bố Chính Châu địa đầu hốt nhiên phong vũ hối minh cử công vô bệnh năng chung triển tồn
Một đạo bộ binh đi từ Ái Châu, Hoan Châu, châu Bố Chính tiến thẳng ra biển đông (chữ Hán là Nam Hải); một đạo thủy binh đi thuyền từ sông Nhị Hà (tức Sông Hồng ngày nay), sông Lữ (có lẽ là sông Lừ ở Hà Nội hiện nay), sông Cử (có lẽ là sông La ở Hà Tĩnh hiện nay), sông Vị [có lẽ là sông Vị Hoàng ở Nam Định] đến cửa biển Thần Phù (nay ở huyện Nga Sơn, Thanh Hóa) rồi đi ra biển đông hợp đồng tác chiến một trận như gió thổi vạn dặm, sấm rền ngàn rừng. Bộ binh quân giặc nhất loạt đều bị đánh đại bại, thây chết hàng nghìn người, trong đó tướng giặc là Hồ Quảng cũng bị chém chết trong số quân địch. Sau khi san bằng quân giặc, tịch thu vũ khí gửi về kinh đô cùng với tấu trúc dâng lên vua báo tin; vua liền hạ chiếu thu binh, thì nhận được tin báo về Cử công báo về đạo bộ binh đến đầu châu Bố Chính thì bỗng nhiên mưa gió, sấm chớp nổi lên giữa ban ngày, Cử công không bệnh mà qua đời [tức là mất khi về qua quê hương của mình].
明 郎 與 各 位 諸 將 返 沛 囬 朝 王 思 莒 公 於 國 有 大 ? 劳 乃 褒 封 美 字 赠 王 爵 許 簪 珥 迎 囬 奉 事 底 明 郎 面 奏 王 父 曰 古 云 有 功 於 民 民 必 追 思 而 杞 之 茲 虬 鬚 榆 美 二 座 己 有 俊 公 麒 底 主 掌 而 簮 珥 在 正 是 子 與 莒 公 产 兒 所 在 之 民 願 皇 父 準 許 簮 珥 兵 储 各 校 以 爲 子 百 嵗 後 享 神 之 有 所 王 許 之 其 簮 珥 人 民 莫 不 歡 喜 踴 躍 事 莞 王 大 開 宴 賀 封 赏 功 臣 士
Minh lang dữ các vị chư tướng phản bái hồi triều vương tư cử công ư quốc hữu đại huân lạo nãi bao phong mỹ tự tặng vương tước hứa trâm nhĩ nghinh hồi phụng sự để Minh lang diện tấu vương phụ viết cổ vân hữu công ư dân dân tất truy tư năng kỷ chi tư cầu tu du mỹ nhị tọa kỷ hữu tuấn công kỳ để chủ chưởng nhi trâm nhĩ tại chính thị tử dữ cử công sản nhi sở tại chi dân nguyện hoàng phụ chuẩn hứa trâm nhĩ binh trừ các hiệu dĩ vy tử bách tuế hậu hưởng thần chi hữu sở vương hứa chi kỳ trâm nhĩ nhân dân mạc bất hoan hỷ dũng dược sự ? vương đại khai yến hạ phong thưởng công thần sĩ
Minh lang cùng các chư tướng vào triều bái kiến nhà vua. Vua khen Cử công có công lớn với đất nước, để an ủi, truy tặng mỹ tự, ban tặng tước vương, hứa sẽ cho đón về thờ phụng. Minh lang diện tấu vua cha: “Từ xưa tới nay, những người có công với người dân, tất sẽ được được truy tư đời đời. Để đạt được những công lao tốt đẹp đó, nên đặt 2 ngai vị: bên tả là Tuấn công giúp dân, đề ra chủ trương phù hợp; bên hữu là Cử công trong đền thờ bên cạnh nhi tử sau này. Thần dân mong muốn vua cha chuẩn tấu cho bãi binh các hiệu để con trăm năm về sau được hưởng phúc thần linh xứ sở”. Nhà vua đã hứa sẽ làm theo, người dân cũng mừng rỡ vì việc đó. Vua cho mở đại yến để phong thưởng cho các công thần, tướng sĩ có công diệt giặc.
來 當 宴 樂 之 間 忽 然 霹 靂 一 聲 裂 風 喚 吁 吁 雲 騰 五 色 衰 爱 於 宮 中 皇 子 明 郎 自 然 無 病 而 死 失 當 化 之 間 勃 然 龍 影 伺 公 身 而 出 米 甲 輝 煌 長 至 百 大 騰 空 而 去 百 官 皆 是 怯 惧 一 願 之 間 陰 雲 谷 歌 庙 宇 晴 光 王 心 甚 於 憐 恤 乃 命 百 官 行 禮 寧 塑 於 城 内 之 西 立 詞 奉 事 又 下 詔 召 天 下 人 民 及 天 施 臣 子 各 宮 長 邑 各 指 京 城 行 禮 垒 杞 此 間 王 頒 賜 簪 珥 青 錢 三 百 貫 褒 封 明 郎 莒 公 美 字 許 囬 簪 珥 立 面 於 行 宮 ? 所 以 奉 事 之 春 秋 命 官 致 祭 四 辰 八 節 香 火 如 儀 焉
Lai đương yến nhạc chi gián hốt nhiên tích lịch nhất thanh liệt phong hoán hu hu vân đằng ngũ sắc ? ? ư cung trung hoàng tử minh lang tự nhiên vô bệnh năng tử ? đương hóa chi gian bột nhiên long ảnh tự công thân năng xuất mễ giáp huy hoàng trưởng chí bách đại đằng không nhi khứ bách quan giai thị khiếp cụ nhất nguyện chi gián âm vân cốc ca miếu vũ tình quang vương tâm thậm ư liên tuất nãi mệnh bách quan hành lễ ninh tố ư thành nội chi tây lập từ phụng sự hựu hạ chiếu chiêu thiên hạ nhân dân cập thiên thi thần tử các cung trưởng ấp các chi kinh thành hành lễ lũy kỷ thử gian vương ban tứ trâm nhĩ thanh tiền tam bách quan bao phong Minh lang cử công mỹ tự hứa hồi trâm nhĩ lập điện ư hành cung ? sở dĩ phụng sự chi xuân thu mệnh quan trí tế tứ thần bát tiết hương hỏa như nghi yên
Đang trong lúc yến tiệc thì bỗng một tiếng sấm sét vang lên cùng hòa với tiếng khóc hu hu, vân mây ngũ sắc từ phía cung cấm, hoàng tử Minh lang tự nhiên không bệnh mà qua đời. Sau khi vừa mới mất thì đột nhiên xuất hiện bóng rồng từ trong người lang bay ra ngoài sáng rực rỡ trên không trung đi mất. Trước cảnh tượng đó làm cho bách quan đều hết sức kinh sợ mà nhất loạt quỳ rạp xuống. Sau đó thì mây tan, bầu trời quang đãng trở lại. Vua biết tin Minh lang mất, rất xót thương, ra lệnh cho bách quan hành lễ điếu phúng trong nội thành. Ấp phía tây cho lập ngôi từ đường thờ phụng rồi hạ chiếu cho toàn dân thiên hạ, toàn thể thần tử các cung, các trưởng ấp, khắp nơi trong kinh thành hành lễ, vua ban phát độ 300 quan tiền. Truy phong Minh lang và Cử công mỹ tự và làm theo lời đã hứa trước đây, cho lập điện thờ ở hành cung, cho phép thờ cúng vào mỗi đợt xuân thu (ngày sinh và mất của các thần), cho quan phải tế lễ, bốn mùa tám hội hương hỏa nghi ngút. Cho đặt bài vị:
一 封 明 郎 威 靈 大 王 上 等 尊 神
Nhất phong Minh Lang uy linh đại vương thượng đẳng tôn thần
Một là phong Minh lang uy linh Đại vương thượng đẳng tôn thần.
一 封 莒 公 翁 柿 勇 猛 大 神 王
Nhất phong Cử Công Ông thị dũng mãnh đại thần vương
Một là phong cho Cử công, Ông thị [tức là Tuấn công, họ Ông] dũng mãnh làm Đại thần vương.
許 暂 珥 座 爲 兒 产 正 所 奉 之
Hứa trâm nhĩ tọa vy nhi sản chính sở phụng chi
Hai bài vị được thờ tại sảnh chính của ngôi đền thờ Minh Lang.
比 阎 王 傅 廷 官 各 諸 人 民 家 臣 奉 迎 神 號 囬 民 當 行 路 間 常 有 一 竜 影 行 於 空 中 之 上 一 處 清 涼 人 民 見 之 皆 大 驚 異 自 比 國 禱 民 求 皆 有 顯 應 焉
Tỷ gián vương phụ đình quan các chư nhân dân gia thần phụng nghinh thần hiệu hồi dân đương hành lộ gián thường hữu nhất long ảnh hành ư không trung chi thượng nhất xứ thanh lương nhân dân kiến chi giai đại kinh dị tự tỷ quốc đảo dân cầu giai hữu hiển ứng yên
Toàn bộ quan lại triều đình, chư tướng và người dân, hầu cận của ngài chào đón các thần về xứ sở. Khi dòng người đang đi trên đường thì thấy bóng rồng đang bay trên không trung trên một vùng trời xanh thoáng đãng. Người dân nhìn thấy cảnh tượng kinh ngạc đó thì đều quỳ lạy cầu thần linh hiển ứng ban phúc lành cho dân.